Witamina K

Witaminę K po raz pierwszy w 1930 roku odkrył duński biochemik Carl Peter Henrik Dam, który pracując nad metabolizmem cholesterolu, zaobserwował skłonność do samoistnych krwawień u kurczaków karmionych przez ponad 3 tygodnie paszą niezawierającą tłuszczów. Krwawienia te ustąpiły po podaniu wyciągu uzyskanego z lucerny. Dam zasugerował istnienie nieznanej dotychczas, rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy, która bierze udział w regulacji procesów krzepnięcia i nazwał ją witaminą K. Następnie amerykański biochemik Edward Albert Doisy wyizolował witaminę K i objaśnił jej chemiczną strukturę. Te odkrycia w 1943 roku zostały docenione i naukowcy otrzymali Nagrodę Nobla, jednak szersze informacje na temat tej witaminy zaczęły pojawiać się w latach siedemdziesiątych. Witamina K to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, która występuje w trzech znanych formach K1 (filochinon lub fitomenadion) – syntetyzowana wyłącznie w roślinach, K2 – czyli cała grupa związków określanych mianem menachinonów – syntetyzowana przez florę bakteryjną jelita grubego, oraz K3 (menadion) – syntetyczny analog witaminy K [1,2].

 

Rola witaminy K w organizmie [1,2,3,7]:

• niezbędna do syntezy czynników krzepnięcia krwi obecnych w wątrobie
• uszczelnia śródbłonki naczyń krwionośnych
• ułatwia krzepnięcie krwi
• przyspiesza gojenie się ran
• bierze udział w produkcji białka hamującego wypływanie krwi
• w oczyszczaniu krwi
• odpowiada za przesuwanie wapnia z tkanek miękkich do kości
• uczestniczy w wytwarzaniu białek niezbędnych dla utrzymania zdrowych kości i innych tkanek
• wykazuje działanie przeciwzapalne

 

Skutki niedoboru witaminy K w organizmie [1,2,3,7]:

• zaburzenia krzepliwości krwi
• siniaki
• uszkodzenia naczyń krwionośnych
• obfite, nadmierne krwawienia menstruacyjne
• skaza krwiotoczna u noworodków
• trudności z gojeniem się ran
• miażdżyca
• osteoporoza

 

Niedobór witaminy K może wystąpić u osób, które  [3]:

• stosowały niewłaściwe diety odchudzające
• sięgają po żywność przetworzoną typu fastfood
• stosowały środki niszczące florę bakteryjną jak antybiotyki, środki hormonalne, sterydy
• przy niedoborach kwasów żółciowych

 

Jak zauważył Suttie, niewłaściwa nomenklatura różnych postaci witaminy K w literaturze naukowej jest powszechna i doprowadziła do bardzo mylących stwierdzeń dotyczących funkcji witaminy K i wymagań, poprzez brak rozróżnienia form tej witaminy [6].

 

Spośród wszystkich związków określanych mianem „witamina K” największe zainteresowanie wzbudzają witaminy: K1 oraz K2 [7]:

• Witamina K1 przechodzi bezpośrednio do wątroby i pomaga utrzymać odpowiednią krzepliwość krwi
• Witamina K2 idzie prosto do ścian naczyń krwionośnych, kości i tkanek innych niż wątroba. Odgrywa ona także rolę w usuwaniu wapnia z obszarów, w których nie powinno go być, czyli z tętnic i tkanek miękkich [7].

 

Witaminę K2 można podzielić na dwie dodatkowe kategorie, nazwane [7]:

• MK-4 (menachinon-4), krótkołańcuchowa forma witaminy K2
• MK-7 (menachinon-7), forma o dłuższym łańcuchu znaleziona w fermentowanej żywności. Istnieje wiele form o długim łańcuchu, ale najbardziej powszechnym jest MK-7. Ta forma jest najodpowiedniejsza w suplementacji, ponieważ forma suplementu MK-4 jest w rzeczywistości syntetyczna. Nie pochodzi ona z naturalnych produktów spożywczych zawierających MK-4.

MK-7 – długołańcuchowa naturalna witamina K2 pochodząca z bakterii, pochodzi z procesu fermentacji, który oferuje szereg korzyści zdrowotnych:

• pozostaje dłużej w organizmie
• ma dłuższy okres półtrwania, co oznacza, że ​​można ją przyjmować raz dziennie w bardzo dogodnym dawkowaniu

 

Badania epidemiologiczne wykazały, że społeczeństwo zachodnie charakteryzuje wysokie ryzyko wystąpienia osteoporozy i chorób układu krążenia, podczas gdy u Azjatów, posiadających inne zwyczaje żywieniowe, niebezpieczeństwo wystąpienia tych chorób jest znacznie mniejsze. Inne badania donoszą, że nawet dieta wzbogacona w wapń i witaminę D nie stanowi optymalnej ochrony przed utratą masy kostnej [2].

 

Warto zatem wiedzieć, że w Japonii witamina K2 jest szeroko stosowana w leczeniu osteoporozy. Aby zrozumieć wpływ witaminy K2 na metabolizm kości, został przeprowadzony  przegląd jej wpływu na rozwój osteopenii u szczurów. Stwierdzono, że witamina K2 łagodzi wzrost resorpcji kości i utrzymuje tworzenie kości, zmniejszając jednocześnie utratę masy kostnej [5].

 

Opublikowana w 2006 roku metaanaliza 13 randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych oceniających wpływ suplementacji witaminy K jako K1 w dawce 1-10 mg/d oraz K2 w dawce 15-45 μg/d pozwoliła stwierdzić, że witamina K2 zmniejsza ryzyko złamań kręgosłupa o 60%, bliższej części kości udowej o 77%, a złamań pozakręgowych o 81% w porównaniu z placebo. Sugerowano, że suplementacja witaminy K może zmniejszać ryzyko złamań kości nawet w przypadku braku wyraźnego wpływu na wartość gęstości mineralnej kości [1].

 

Pamiętaj, jeśli bierzesz doustnie witaminę D, musisz również zażywać witaminę K2. Niedobór witaminy K2 w rzeczywistości wywołuje objawy toksyczności witaminy D, w tym niewłaściwe zwapnienie, które może prowadzić do stwardnienia tętnic. W celu ochrony przed osteoporozą warto również wspomnieć o niezbędnym magnezie, który pomaga w utrzymaniu wapnia w komórce i umożliwia jego prawidłowe funkcjonowanie [7].

 

Autor:

Mgr Jolanta Gębczak

Dietetyk kliniczny

 

Źródła:

1. Agnieszka Jasik, Marek Tałałaj „Witaminy D i K a złamania kości” Borgis – Postępy Nauk Medycznych 1/2017, str. 31-36
2. Justyna Kosińska, Katarzyna Billing-Marczak1, Marcin Krotkiewski „Nowopoznana rola witaminy K w patogenezie chorób cywilizacyjnych” Borgis – Medycyna Rodzinna 2/2008, str. 48-60
3. Janusz Dąbrowski „Witaminy i minerały” wyd. „ADAMASCENICUM” Sp. Z o.o. Warszawa, str. 45-46
4. Uwe Gröber „Mikroskładniki odżywcze” wyd. MedPharm Polska, Wrocław 2010, str. 103-109
5. Jun Iwamoto, Tsuyoshi Takedaand Yoshihiro Sato „Effects of Vitamin K2 on the Development of Osteopenia in Rats as the Models of Osteoporosis” Yonsei Med J. 2006 Apr 30; 47(2): 157–166. Published online 2006 Apr 30. doi: 3349/ymj.2006.47.2.157
6. Martin J. Shearer1 and Paul Newman „Recent trends in the metabolism and cell biology of vitamin K with special reference to vitamin K cycling and MK-4 biosynthesis” J Lipid Res. 2014 Mar; 55(3): 345–362. doi:  1194/jlr.R045559
7. https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2012/12/16/vitamin-k2.aspx

 

 

 

 

Celem wpisów na blogu jest przedstawienie informacji, poglądów, opinii opartych na wynikach prac  badawczych i literaturze ogólnodostępnej. Substancji opisywanych na blogu nie należy  traktować jako lekarstw lub produktów farmaceutycznych stosowanych w procesie leczenia chorób. Głównym celem wpisów jest propagowanie zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety.

 

Wszelkie informacje zawarte na blogu objęte są prawami autorskimi majątkowymi. Prawa autorskie przysługują Pharmovit Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Płocku Plac G.Narutowicza 1/6. Wszelkie kopiowanie całości bądź części informacji zawartych na blogu bez uprzedniej pisemnej zgody Pharmovit Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa jest zabronione.